రసజ్ఞతా వారధులు

రసజ్ఞతా వారధులు

కేంద్రమంత్రిగా, పలుమార్లు ఆపద్ధర్మ ప్రధానిగా వ్యవహరించిన గుల్జారీలాల్‌నందా నిజమైన గాంధేయవాది.ఆయన నిండు నూరేళ్ళూ జీవించారు. రాజకీయాల్లోంచి తప్పుకొన్నాక, ఢిల్లీలోని తన కూతురింట్లో ప్రశాంతంగా గడిపారు. నందా వందో పుట్టినరోజున కొందరు పాత్రికేయులు ఆయనను కలవడానికి వెళ్ళారు. అక్కడ అట్టహాసాలు, ఆడంబరాలు ఏమీలేవు సరికదా, నందా పల్చని సాదాసీదా ఖద్దరు బట్టలతో ఎదురై, కేవలం 'టీ'తో పిచ్చాపాటీ సరిపెట్టారు. పత్రికల వారికి అది చప్పగా అనిపించింది. 'మాజీ ప్రధానిని పట్టించుకోని ప్రభుత్వం', 'అర్ధాకలితో అమాత్యుడు'... వంటి శీర్షికలతో ప్రభుత్వాన్ని ఎండగట్టి, ఎంతోకొంత ఆర్థికసహాయం ఆయనకు ముట్టేలా చెయ్యాలని వారిలో కొందరు ఉత్సాహపడ్డారు. వెంటనే నందా తీవ్రంగా స్పందించారు. 'నేను గాంధేయవాదిని, నిరాడంబరంగా జీవించడమే నాకు ఇష్టం' అన్నారు. 'నెలనెలా పింఛను వస్తోంది, డబ్బుకు ఇబ్బందేంలేదు. గాంధీజీ లేరుకదా అని ఆయన చూపించిన మార్గాన్ని విడిచిపెట్టడం నాకు చేతకాదు' అనీ స్పష్టీకరించారు. 'ప్రభుత్వానికి నా గురించి సిఫార్సులు పంపడంద్వారా నన్ను బిచ్చగాణ్ని చేయకండి. వెళ్ళిరండి' అన్నారు. అదిగో అదీ- గాంధేయవాదమంటే! మహాత్ముడి సాహచర్యం ఎంత గొప్ప ప్రభావాన్ని చూపిస్తుందో దీన్నిబట్టి అర్థమవుతుంది. 'గాంధీజీకి నేను సమకాలికుణ్ని. బాపును నేను కళ్ళారా చూశాను'- అని, ఆనాటివారంతా ఛాతీ ఉప్పొంగేలా, మొహం వెలిగేలా ప్రకటించుకోవడాన్ని మనం ఈ కోణంలోంచి అర్థంచేసుకోవాలి. శ్రీరమణ 'బంగారు మురుగు' కథలో బామ్మ చేతికడియం మీద పెద్ద స్వాములవారు కన్నేశారు. ఆయనకన్నా గడుసుపిండం బామ్మ- 'ఇచ్చేటంతటిదాన్నా నేను!' అనేసి జారుకుంది. పైపెచ్చు 'ఇచ్చేదాన్నే అయితే ఆనాడు గాంధీగారు గుమ్మంలోకొచ్చి సొరాజ్జెంకోసం జోలెపట్టినరోజే ఇద్దును. మహామహా ఆయనకే ఇవ్వలేదు, ఈ సర్కస్‌ కంపెనీకి ఇస్తానా?' అనేసింది. పీఠాధిపతుల ప్రభ గొప్పగా వెలుగుతున్న రోజుల్లో బామ్మ స్పందన- ప్రజల గుండెల్లో వారికన్నా గాంధీజీ స్థానం ఎంత ఎత్తయినదో తెలియజెప్పింది.

యుగపురుషులు లేదా చారిత్రక పురుషుల ఉనికి అంత గొప్పగా ఉంటుంది. వారి మాట తీసివేయలేం. వారిని వెనుతిరిగి చూడకుండా వెళ్ళలేం. వారున్న రోజుల్లో జీవించడమే చాలు- మనిషి తాను గొప్పగా చెప్పుకోవడానికి! ఐన్‌స్టీన్‌ అంతటివాడు గాంధీజీకి సమకాలికుణ్నని గర్వపడ్డాడు. అలాంటివారు అన్ని రంగాల్లోనూ ఉంటారుగాని, అరుదుగా ఉంటారు. వారితో మాట్లాడామని, వారిని చూశామని, వారిని ఎరుగుదుమనీ చెప్పుకోవడం మనిషికి నిజంగానే గర్వకారణం. ఎందుకంటే వారి గొప్పదనాన్ని గుర్తించడమనేది కూడా అభినందించదగినదే కనుక. 'ఏ గతి రచియించిరేని సమకాలమువారది మెచ్చరేగదా!' అని చేమకూర వేంకటకవి వాపోయింది- ఈ గుర్తించడం తెలియనివారి గురించే. 'తమ పూర్వీకులు సాధించిన ఘనవిజయాలను తలచుకొని గర్వపడలేనివారు- రాబోయే తరాలవారు తమను గుర్తించుకోదగ్గ ఘనకార్యాలేవీ సాధించలేరు' అంటాడు లార్డ్‌ మెకాలే. 'ఈ సంసార మిదెన్ని జన్మలకు ఏనీ-మౌని వాల్మీకి భాషా సంక్రాంత రుణంబు తీర్పగలదా? సత్కావ్య నిర్మాణరేఖా సామగ్రి రుణంబు తీర్పగలదా?' అని ప్రశ్నించారు విశ్వనాథ. ఒక వాల్మీకి రుషి ఘనతను, ఒక 'రుషివంటి నన్నయ్య' ఘనతను గుర్తించి గౌరవించిన విశ్వనాథ- తరవాతి తరం కూడా గర్వపడే కవిత్వం అందించగలిగారన్నది మనం గ్రహించాలి. ఇక్షోణిన్‌ నినుబోలు సత్కవుల్‌... అంటూ శ్రీనాథుడూ, ఉన్నతగోత్ర సంభవము... అంటూ ఎర్రాప్రగడా పూర్వకవులను స్తుతించడంలో ఆంతర్యమిదే.ఒక సొగసైన వాక్యాన్ని గుర్తించి ఆనందించగలవారికే- మరో అందమైన వాక్యాన్ని సృష్టించాలన్న తపన ఉంటుంది. ఆధునికుల్లో అలాంటివారైన విశ్వనాథను వినడానికీ, శ్రీశ్రీని చూడటానికీ సాహితీప్రియులంతా అప్పట్లో ఎంతో కుతూహలం, మరెంతో గౌరవం చూపించేవారు. 'విశ్వనాథ భావుకకోటి' అందరూ ఆ బాపతే!

ఈ తరానికి గాంధీవాదం పస తెలియడానికి, రాజకీయ రంగంలో నందా వంటి గాంధేయవాదుల అంకితభావం కారణం అనుకుంటే- సాహిత్య రంగానికి చెందిన విలువలు గాని, ఈ దేశపు పాండిత్యమూ రసజ్ఞతా సజీవంగా ఉండటానికిగాని, సాహితీప్రియులైన భావుకకోటి కారణం. సాంస్కృతిక రంగంలో- ముఖ్యంగా అలవాట్లు, అభిరుచులు, సంప్రదాయాలు కొత్తతరానికి వ్యాపించడానికి కారణం ఎవరంటే- రసజ్ఞులైన సామాన్యులు! యుగసంధిలో నిలిచి, వారు రెండు తరాలకు వారధిగా వ్యవహరిస్తారు. పైన మనం చెప్పుకొన్నవన్నీ యుగసంధిలోని ఘట్టాలే. పాతతరం మంచి అలవాట్లు కొత్త తరానికి వ్యాపించేందుకు వీలుగా రసజ్ఞతకు సంబంధించిన పూలవంతెనలు కట్టేది యుగసంధిలోని ఆ పుణ్యపురుషులే. 'చదువది ఎంతగల్గిన, రసజ్ఞత ఇంచుక చాలకున్న, ఆ చదువు నిరర్థకంబు' అని భాస్కర శతకకారుడు చేసిన సూచన వారికి తెలుసు. మనకు సంబంధించి యాభైల్లో, అరవైల్లో పుట్టి చదువూ రసజ్ఞతా కలిగిన వారంతా ధన్యజీవులు. వారిమూలంగానే కొన్ని పాతతరం విలువలతో కొత్తతరానికి పరిచయం ఏర్పడుతుంది. వారెంత అదృష్టవంతులంటే- సినీరంగపు పసిడియుగంతో వారికి బాగా పరిచయం. సాహిత్యరంగపు నిరుడు కురిసిన హిమసమూహాలతో బాగా చనువు. వారికి తామరపూలు తెలుసు, తాటిముంజెలు తెలుసు. తేగలంటే తెలుసు, దబ్బాకు తరవాణీ తెలుసు. వారికి బళ్ళారి రాఘవ తెలుసు, భానుమతి తెలుసు. బడే గులాం అలీ తెలుసు, బాలమురళీ తెలుసు. బాపూ బొమ్మ, శోభానాయుడు నృత్యం, షణ్ముఖి పద్యాలు తెలుసు. ఇవన్నీ రాలిపడిన బాదంకాయల్ని కొట్టితీసిన తాజా పప్పులనుకుంటే- ఈ రోజుల్లోవి సూపర్‌మార్కెట్‌లో ప్యాక్‌చేసిపెట్టిన బాదంపప్పులు. రెండింటికీ తేడా తెలిసినవారూ, తెలియజెప్పగలవారూ కనుకనే, వారిని అదృష్టవంతులని అనేది

Best wishes for SriRAM Navami

 

SriRama, Sita, Hanuman 

At that time Ravan, king of Lanka, was terrorizing the people, and all were longing for liberation from his menace. Ravan had acquired great power because he had obtained from god Brahma the boon that he would never die at the hands of gods, or gandharvas, or yakshas (demigods) or demons. As he was not afraid of men he did not care to include men in the list of his potential slayers. So Brahmadev declared that Ravan would die at the hands of a man. Then the gods went to Vishnu with the request, “Dasarath is a glorious king. Please, take birth in the wombs of his three queens in four different degrees of your divinity.” When Dasarath’s sacrifice came to an end a shining figure appeared over the sacrificial kund, and offered the king a divine beverage called “payasam” to be given to his queens Kausalya, Kaikayi, and Sumitra. In due time Kausalya gave birth to Rama, Kaikayi to Bharat and Sumitra to Laxman and Shatrugna. Rama was born at noon of the bright ninth day of Chaitra. He was believed to be the embodiment of half degree of Vishnu’s divinity, (ardha ounsh). Legend: Four storeys - even the original Ravana may not have been so tall. But this is the Kali Yuga, when evil is supposed to assume an even more terrifying form. Ravana has his moments of glory, and that too, on Rama Navami, the birthday of Rama. The effigy of the ten-headed Ravana swaggers through the town, wearing a gaudy crown and exaggerated moustache, with shouting hordes following. But once Ravana reaches the open ground that is his final destination, he is suddenly deserted by most of his “followers” - because the noble Rama has made his appearance. In the end, righteousness does triumph, even in Kali Yuga. Rama engages him in battle, and finally pierces him with a potent arrow. And the huge effigy of Ravana, filled to bursting with firecrackers, is set alight, and explodes into a thousand bits amid loud cheers from the crowd and shouts of Jai Shri Ram. This ritual is an important part of the Rama Navami celebrations in most parts of North India. Rama Navami falls on the ninth day of the shukla paksha, or bright phase of the moon, in the lunar month of Chaitra (April-May). The first day of Chaitra , or Ugadi, also marks the beginning of the Indian year. Rama is one of the ten avatars of Lord Vishnu, and one of the two most popular, along with Krishna. Consequently, Rama Navami is widely celebrated, though not on the scale of festivals like Diwali or Dussehra. According to legend, Rama was born at noon. Rama is the epitome of perfection, the uttama purusha, fulfilling all his duties towards both family and subjects. Rama was the first of the four sons of King Dasharatha of Ayodhya. When it was time for Rama to be made crown-prince, his stepmother, Kaikeyi, got Dasharatha to send him to the forest for 14 years. His wife Sita and his brother Lakshmana also accompanied him. In the forest, Sita was kidnapped by Ravana, the demon king of Lanka. Rama, together with Hanuman and the monkey army, built a bridge to Lanka, killed Ravana, and brought Sita back. It is believed that listening to the story of Rama cleanses the soul. Meditating on the noble Rama and chanting his name is believed to ease the pains of life and lead one to moksha, or liberation. It is also common practice to chant the name of Rama while rocking babies to sleep. Significance: Though Rama Navami is a major festival for Vaishnavites, it is widely celebrated by worshippers of Shiva, too. It is considered auspicious to undertake a fast on the day in the name of Rama. The more devout fast for nine days, from Ugadi to Rama Navami. The objective of the fast is not to ask for special favours of the deity but to seek perfection as a human being. Devotees perform elaborate pujas and chant the name of Rama. Temples of Rama have special services and bhajan sessions through the day. One significant and popular element of the celebration is the Ramayana parayana, a discourse on the Ramayana, by a pundit or a professional story-teller. It usually lasts nine days, beginning on Ugadi and ending on Rama Navami. A skilled story-teller who can liven up the event by weaving in contemporary events attracts massive crowds. Since Rama is also one of the most sung-about deities in Indian classical music and literature, week-long (and sometimes, month-long) musical programmes are organised. Sacred places associated with Rama, like Ayodhya, Ujjain and Rameshwaram, draw tens of thousands of devotees. In Rameshwaram, thousands take a ritual bath in the sea before worshipping at the Ramanathaswamy temple. Many places in North India host fairs in connection with the festival, culminating in spectacular fireworks on Rama Navami.  The Ram Navami celebrates the joyous birth of Lord Rama. Ayodhya was the cynosure of all eyes, as King Dasharath finally had an heir to the throne. Lord Rama an avatar of lord Vishnu, agreed to come down to earth to fight the mighty Ravana.

Rama Mantra
Neelambhuj shyamalkomlang Sita Samaropitvambhagam
Pano Mahasaikacharoochapam
Namame Ramam Raghuvanshnatham

Rama Gayatri Mantra
Om Daserathaya Vidhmahe
Sita Vallabhaya Dheemahe
Thanno Rama Prachodayath.
 
Ram Navami 
celebrated in order to commemorate
the birth of Lord Rama. 

As Rama was considered
the seventh incarnation of Lord Maha Vishnu,
the festival is held in high regard by Hindus
all over the world. 
On this day, 
he devotees of Ram all over the world

observe fast and engage
 in the worship of Ram.
 It is said that
 Ram Navamiis the oldest festival 
in the Earth from time immemorial, 
Ram Navami is the festival of masses.

Apart from God or avtar (incarnation) of God, 
Lord Ram is regarded as an ideal king, 
ideal son, ideal husband and an ideal brother.

It is said that 
Ram naam 
(the name of Lord Rama)in itself is a divine mantra 
and simply chanting this Ram (Ra ma) helps 
one to attain salvation.

 The Mantra ‘Ra ma’ is called the Thaaraka mantra.
It is a combination of ‘Namasivaya mantra’ 
and the‘Om Namo Narayanaya maha mantra’
 thereby representing the union of Shiva and Narayana.
 Another popular mantra of Rama is _,_.__

Sabari, 

  

  

 

Sugreeva,& Bali

      

   

“Shri Ram, Jai Ram Jai Jai Ram”.